1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden kiracı evden çıkabilir mi? sorusu, kiracılar ve ev sahipleri arasında sıkça gündeme gelen bir konudur. Türkiye’de kira sözleşmeleri genellikle 1 yıllık yapılır. Bu süre boyunca kiracı evde oturma, ev sahibi ise kira alma hakkına sahiptir.
Ancak hayatın getirdiği bazı değişiklikler nedeniyle, kiracılar bazen bu süre dolmadan evden çıkmak isteyebilir. Peki böyle bir durumda kiracı evi erken boşaltabilir mi, yoksa bazı cezalarla karşılaşır mı?
Bu yazıda, 1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden kiracı evden çıkabilir mi sorusunu detaylı bir şekilde ele alacağız. Amacımız, hem kiracıların hem de ev sahiplerinin haklarını ve yükümlülüklerini net bir şekilde anlamalarını sağlamaktır.
Kira sözleşmeleri, Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) göre düzenlenir ve bu kanun, tarafları kiraya bağlayan kuralları açıkça belirtir.
Kiracının kiralanan yerden faydalanma hakkı, sözleşme süresince devam eder. Ancak, 1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden evden çıkmak isteyen kiracı, bazı kurallara uymalıdır. Aksi takdirde, maddi ve hukuki sorunlarla karşılaşabilir. Şimdi, bu konuyu adım adım inceleyelim ve somut olay örnekleriyle açıklayalım.
1 Yıllık Kira Sözleşmesi Bitince Ne Olur?
1 yıllık kira sözleşmesi bitince neler olacağı, hem kiracılar hem de ev sahipleri için kritik bir sorudur. Türk Borçlar Kanunu’nun 347. maddesine göre, belirli süreli kira sözleşmeleri, bitiş tarihine kadar geçerlidir ve bu tarih geldiğinde kendiliğinden sona erer.
Ancak, tarafları kiraya bağlayan bir anlaşma yoksa, sözleşme otomatik olarak belirsiz süreli kira sözleşmesine dönüşür. Bu durumda, kira sözleşmesi bitince ev kullanımı devam edebilir, ancak ev sahibi, kanunda belirtilen şartlar doğrultusunda kiracıyı çıkarabilir veya kira bedeline zam yapabilir.
- Sözleşmenin yenilenmesi: Taraflar, bitiş tarihine kadar yeni bir kira sözleşmesi imzalayabilir. Bu yeni sözleşmede, kira bedeli, 1 yıllık kira sözleşmesi bitince zam oranları ve diğer şartlar yeniden düzenlenir.
- Zam oranları: 1 yıllık kira sözleşmesi bitince zam, genellikle Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranlarına göre belirlenir. 2022 sonrası düzenlemelerle, kira zam oranı TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına bağlıdır, ancak hükümetin belirlediği üst sınırlar (örneğin, %25 sınırı 2022-2023 döneminde) dikkate alınır.
- Bildirim süreleri: Eğer kiracı evden çıkmak istiyorsa, belirsiz süreli sözleşmelerde en az 3 ay öncesinden yazılı bildirimde bulunmalıdır.
Bir kiracı, 1 yıllık kira sözleşmesinin bitiş tarihine geldiğinde evde kalmaya devam etmek isterse ve ev sahibi yeni bir sözleşme sunmazsa, sözleşme belirsiz süreliye dönüşür. Bu durumda, kiracı, ev sahibi tahliye talebinde bulunana kadar evde kalabilir, ancak kira bedeli TÜFE oranlarına göre artırılabilir.
Ev Sahibi Kiracıyı Hangi Durumlarda Çıkarabilir?
Sözleşmesi bitince ev sahibi, kiracıyı belirli şartlar altında evden çıkarabilir. Türk Borçlar Kanunu’na göre, ev sahibinin kiracının kiralanandan ayrılmasını talep etme hakkı şu durumlarda ortaya çıkar:
- Kendi ihtiyacı için: Ev sahibi, kendisi, eşi, çocukları veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler için konutu kullanmak istiyorsa, kiracıyı çıkarabilir. Bu durum, yazılı bir bildirimle kiracıya bildirilmeli ve gerekçeler açıkça belirtilmelidir.
- Kira bedelinin ödenmemesi: Kiracı, kira bedelini zamanında ödemezse, ev sahibi önce yazılı bir ihtarname gönderir. Ödeme yapılmazsa, tahliye davası açılabilir.
- Sözleşmenin ihlali: Kira sözleşmesinde kiracının uyması gereken kurallara aykırı davranışlar (örneğin, evi kötü kullanmak veya komşuları rahatsız etmek), ev sahibine tahliye hakkı verir.
- Taşınmazın satışı: Ev, yeni bir malike satılırsa, yeni malik, satın alma tarihinden itibaren 1 ay içinde kiracıya yazılı bildirimde bulunarak tahliye isteyebilir.
Bir ev sahibi, kendi çocuğu için evi kullanmak istediğinde, kiracıya noter aracılığıyla yazılı bildirim gönderir. Eğer kiracı, bu bildirime rağmen evden çıkmazsa, ev sahibi tahliye davası açabilir. Bu süreçte, ev sahibinin kanuni prosedürlere uygun hareket etmesi şarttır.
Sıkça Sorulan Sorular
Kira sözleşmeleriyle ilgili sıkça sorulan sorular, tarafları kiraya bağlayan hak ve yükümlülükleri anlamak için önemlidir. İşte en yaygın sorular ve yanıtları:
Kira Sözleşmesi Noter Onayı Gerektirir mi?
Hayır, kira sözleşmeleri noter onayı olmadan da geçerlidir. Ancak, noter onaylı sözleşmeler, resmiyet açısından daha güvenlidir.
1 Yıllık Kira Sözleşmesi Kaç Yıl Geçerli?
1 yıllık kira sözleşmesi kaç yıl geçerli sorusunun cevabı, sözleşmenin türüne bağlıdır. Belirli süreli sözleşmeler, bitiş tarihine kadar geçerlidir. Süre sonunda yenilenmezse, belirsiz süreliye dönüşür.
1 yıllık Kira Sözleşmesi Bitmeden Kiracı Evden Çıkabilir mi?
Evet, ancak bu durum aşağıda detaylıca açıklanmıştır.
Kira Artışı Nasıl Belirlenir?
Kira artışı, genellikle TÜFE oranlarına bağlıdır, ancak taraflar farklı bir oran üzerinde anlaşabilir.
Bu sorular, kira sözleşmesinde kiracının ve ev sahibinin karşılaşabileceği belirsizlikleri gidermek için önemli bir rehber sunar.
Kira Kontratı Bittikten Sonra Kiracı Ne Kadar Süre Oturabilir?
1 yıllık kira sözleşmesi süresi dolduğunda, eğer yeni bir sözleşme yapılmazsa, sözleşme belirsiz süreliye dönüşür. Bu durumda, kiracının kiralanandan faydalanma hakkı devam eder, ancak ev sahibi, kanunda belirtilen şartlar doğrultusunda tahliye talep edebilir. Kira sözleşmesi bitince ev kullanımıyla ilgili önemli noktalar şunlardır:
- Bildirim süresi: Ev sahibi, kiracıya yazılı bir bildirimle tahliye talebinde bulunursa, kiracı genellikle 3 ay içinde evi boşaltmak zorundadır.
- Sözleşmenin yenilenmemesi: Eğer ev sahibi yeni bir sözleşme yapmayı reddederse, kiracı belirsiz süreli sözleşme şartlarına göre evde kalabilir, ancak ev sahibi kanuni haklarını kullanarak tahliye talep edebilir.
Bir kiracı, bitiş tarihine geldiğinde evde kalmaya devam eder ve ev sahibi tahliye talebinde bulunmazsa, kiracı belirsiz süreli sözleşme kapsamında evde oturabilir. Ancak, ev sahibi, yazılı bildirimle tahliye talep ederse, kiracı 3 ay içinde evi boşaltmalıdır.
1 Yıllık Kira Sözleşmesi Yenilenmezse Ne Olur?
1 yıllık kira sözleşmesi yenilenmezse ne olur sorusu, kiracıların en çok merak ettiği konulardan biridir. Türk Borçlar Kanunu’na göre, belirli süreli bir kira sözleşmesi, bitiş tarihine geldiğinde otomatik olarak belirsiz süreli bir sözleşmeye dönüşür. Bu durumda:
- Kiracının kiralanandan faydalanma hakkı devam eder, ancak ev sahibi, kanunda belirtilen şartlar doğrultusunda tahliye talep edebilir.
- 1 yıllık kira sözleşmesi bitince zam, TÜFE oranlarına göre yapılır, ancak taraflar farklı bir oran üzerinde anlaşabilir.
- Ev sahibi, kiracıyı çıkarmak için yazılı bildirimde bulunmalıdır. Bu bildirim, genellikle 3 ay öncesinden yapılmalıdır.
Örnek: Bir kiracı, 1 yıllık kira sözleşmesi yenilenmezse evde kalmaya devam ederse, ev sahibi noter aracılığıyla tahliye talebinde bulunabilir. Eğer kiracı, bu talebe uymazsa, ev sahibi tahliye davası açabilir.
1 Yıllık Kira Kontratı Bitince Ne Olur?
1 yıllık kira kontratı bitince neler olacağı, yukarıda da belirtildiği gibi, sözleşmenin yenilenip yenilenmemesine bağlıdır. Eğer yeni bir sözleşme yapılmazsa, kontrat belirsiz süreliye dönüşür. Bu durumda:
- Kiracının kiralanandan faydalanma hakkı devam eder.
- Sözleşmesi bitince ev sahibi, kanuni haklarını kullanarak kiracıyı çıkarabilir veya kira bedeline zam yapabilir.
- Kira zammı, TÜFE oranlarına göre belirlenir, ancak taraflar farklı bir oran üzerinde anlaşabilir.
Somut olay örneği: Bir kiracı, bitiş tarihine geldiğinde evde kalmaya devam eder ve ev sahibi yeni bir sözleşme yapmazsa, sözleşme belirsiz süreliye dönüşür. Bu durumda, ev sahibi, kiracıyı çıkarmak için yazılı bildirimde bulunabilir.
Sözleşmesi Biten Kiracı Çıkmazsa Ne Olur?
Sözleşmesi biten kiracı çıkmazsa ne olur sorusu, sözleşmesi bitince ev sahibi için önemli bir konudur. Eğer kiracı, bitiş tarihine rağmen evden çıkmazsa, ev sahibi şu adımları izleyebilir:
- Yazılı bildirim: Ev sahibi, kiracıya yazılı bir ihtarname göndererek kiracının kiralanandan ayrılmasını talep edebilir. Bu bildirim, noter aracılığıyla veya resmi bir şekilde yapılmalıdır.
- Tahliye davası: Kiracı, ihtarnameye rağmen evden çıkmazsa, ev sahibi sulh hukuk mahkemesinde tahliye davası açabilir.
- Hukuki süreç: Tahliye davası, genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanır. Ancak, bu süreç mahkemenin yoğunluğuna ve somut olay durumuna bağlı olarak değişebilir.
Somut olay örneği: Bir kiracı, 1 yıllık kira sözleşmesi süresi dolduğunda evden çıkmayı reddederse, ev sahibi noter aracılığıyla ihtarname gönderir. Eğer kiracı, bu ihtarnameye rağmen evden çıkmazsa, ev sahibi tahliye davası açabilir.
Sözleşme Süresi Dolmadan Kiracı Evden Çıkabilir mi?
1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden kiracı evden çıkabilir mi sorusunun cevabı, Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili maddelerine dayanır. Kira sözleşmesinde kiracının yükümlülükleri, belirli süreli bir kira sözleşmesi imzaladıysa, bitiş tarihine kadar evde oturmayı içerir. Ancak, bazı istisnai durumlarda 1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden evden çıkmak mümkündür:
- Haklı gerekçeler: Kiracı, evin oturulamaz hale gelmesi (örneğin, ciddi bir hasar veya sağlık sorunlarına yol açan durumlar) gibi haklı gerekçelerle 1 yıllık kira sözleşmesi feshi yapabilir.
- Yazılı bildirim: 1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden evden çıkmak isteyen kiracı, ev sahibine yazılı bir bildirimde bulunmalıdır. Bu bildirim, genellikle 3 ay öncesinden yapılmalıdır.
- Yeni kiracı bulma: Bazı durumlarda, kiracı, ev sahibinin onayıyla yeni bir kiracı bulursa, kiracının kiralanandan ayrılması mümkün olabilir. Ancak, bu durum ev sahibinin onayına bağlıdır.
Somut olay örneği: Bir kiracı, iş değişikliği nedeniyle 1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden evden çıkmak isterse, ev sahibine yazılı bildirimde bulunmalı ve mümkünse yeni bir kiracı önermelidir. Eğer ev sahibi bu öneriyi kabul ederse, kiracı sözleşmeden çıkabilir. Aksi takdirde, kiracı kalan süre için kira bedelini ödemek zorunda kalabilir.
1 Yıllık Kira Sözleşmesi Feshi Nasıl Yapılır?
1 yıllık kira sözleşmesi feshi, kiracı veya ev sahibi tarafından belirli şartlar altında gerçekleştirilebilir. Türk Borçlar Kanunu’na göre, kira sözleşmesinde kiracının veya ev sahibinin fesih hakkı şu durumlarda ortaya çıkar:
- Haklı gerekçeler: Kiracı, evin oturulamaz hale gelmesi veya ev sahibinin sözleşme şartlarına uymaması durumunda sözleşmeyi feshedebilir.
- Karşılıklı anlaşma: Tarafları kiraya bağlayan sözleşme, karşılıklı anlaşmayla feshedilebilir. Bu durumda, yazılı bir fesih protokolü hazırlanması önerilir.
- Bildirim süreleri: Kiracı, 1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden evden çıkmak isterse, ev sahibine yazılı bildirimde bulunmalıdır. Bu bildirim, genellikle 3 ay öncesinden yapılmalıdır.
Somut olay örneği: Bir kiracı, evde ciddi bir su sızıntısı nedeniyle 1 yıllık kira sözleşmesi feshi yapmak isterse, ev sahibine yazılı bildirimde bulunmalı ve durumu belgelemelidir. Eğer ev sahibi, bu durumu düzeltmezse, kiracı sözleşmeyi feshedebilir.
Kira Sözleşmesinde Kiracının ve Ev Sahibinin Sorumlulukları
Kira sözleşmesinde kiracının ve ev sahibinin sorumlulukları, Türk Borçlar Kanunu’nda açıkça düzenlenmiştir. Kiracının kiralanandan faydalanma hakkı, belirli yükümlülüklerle birlikte gelir:
- Kiracının sorumlulukları: Kiracı, kira bedelini zamanında ödemek, evi özenle kullanmak ve komşulara saygılı davranmak zorundadır.
- Ev sahibinin sorumlulukları: Ev sahibi, evi oturulabilir durumda teslim etmek, gerekli tamiratları yapmak ve kiracının huzurlu bir şekilde evde oturmasını sağlamakla yükümlüdür.
Somut olay örneği: Bir kiracı, evdeki bozuk bir tesisat nedeniyle ev sahibine bildirimde bulunur. Eğer ev sahibi, bu tamiratı yapmazsa, kiracı 1 yıllık kira sözleşmesi feshi talebinde bulunabilir.
Kira sözleşmelerine ilişkin hak ve yükümlülükler, taraflar arasında ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, 1 yıllık kira sözleşmesi bitmeden evden çıkmak isteyen kiracıların veya kiracısını çıkarmak isteyen ev sahiplerinin, yasal süreçleri eksiksiz uygulaması büyük önem taşır.
Her somut olayın kendine özgü koşulları bulunduğundan, mağduriyet yaşamamak adına hukuki danışmanlık almak kritik bir adımdır. Bu süreçte, kira hukuku konusunda uzman Özcanlar Hukuk Bürosu’ndan profesyonel destek almanızı tavsiye ederiz şimdi iletişime geçin.
Kaynak:
https://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/GenelKurul/Basvuru_Karari/2016-151.pdf